Chun liên hàm trong chỉnh nha ( inter-arch elastic in orthodontic)

Cũng như các khí cụ chức năng khác, việc sử dụng chun liên hàm cũng tuân theo định luật III của Newton – với mỗi lực, luôn có một phản lực cân bằng và ngược chiều. Điều này đặc biệt quan trọng khi muốn kiểm soát vị trí của các răng cửa hàm dưới.

Có những nhà lâm sàng sử dụng chun liên hàm để kéo đóng khoảng, tuy nhiên, cá nhân tôi thường sử dụng chun liên hàm để sửa chữa tương quan hai hàm theo ba chiều trong không gian (sagittal, vertical and transverse dimension).

Trong bài viết này, tôi muốn nói tới các loại chun liên hàm thường gặp và cách sử dụng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

1. Chun hạng II (Class II Elastics)
– Nếu sử dụng chun loại II ở giai đoạn sớm với dây cung nhỏ có thể gây ra các tác dụng phụ rất nguy hiểm như: làm chìa các răng cửa dưới ra trước, làm cụp các răng cửa trên vào trong, làm trồi răng hàm lớn hàm dưới và làm thay đổi mặt phẳng nhai. Vì thế, không nên sử dụng chun loại II cho tới khi các yếu tố trên đã được kiểm soát.
– Lực: 1/4 inch; 6 oz ( 1 inch= 25,4 mm, 1 oz = 28,3g)
– Mục đích:
+ Sửa sai khớp cắn hạng II: Dùng trên dây cung kết thúc (dây thép vuông) ; đeo 24h/ngày.
+ Di gần răng hàm lớn hàm dưới ( to move mandibular posterior teeth mesially): Dùng kết hợp khi kích hoạt loop đóng khoảng hàm dưới; đeo 72h liên tục, sau đó chỉ đeo ban đêm.

2. Chun hạng III (Class III Elastics)
– Không như chun hạng II, chun hạng III được sử dụng ngay khi đặt dây cung đầu tiên vào các rãnh mắc cài và lực sử dụng cũng nhẹ hơn chun hạng II.
– Lực: 1/4 inch; 3.5 oz
– Mục đích:
+ Sửa sai khớp cắn hạng III: Dùng trong suốt quá trình điều trị; thời gian đeo phụ thuộc vào mức độ sai khớp cắn.
+ Hỗ trợ kéo lui răng cửa hàm dưới trong trường hợp cần neo chặn tối đa: Dùng kết hợp khi kích hoạt loop đóng khoảng hàm dưới; đeo 72h liên tục, sau đó chỉ đeo ban đêm.
+ Ngăn cản răng cửa hàm dưới đi ra trước trong trường hợp không nhổ răng trên cung răng chen chúc: Dùng trên dây cung đầu tiên; đeo 72h liên tục, sau đó chỉ đeo ban đêm.

3.Chun chéo (Crossbite Elastics)
– Lực: 3/16 inch; 6 oz
– Mục đích: Sửa cắn chéo răng hàm.
– Thời gian: Dùng sớm và/hoặc muộn tuỳ mục đích điều trị; đeo 24h/ngày.

4. Chun sửa lệch đường giữa (Midline Elastics)
– Có thể dùng kết hợp với chun hạng II hoặc hạng III tuỳ vào loại sai khớp cắn của bệnh nhân.
– Lực: 1/4 inch; 6 oz
– Mục đích: Sửa lệch đường giữa.
– Thời gian: Dùng trên dây cung kết thúc; đeo 24h/ngày, trừ lúc ăn.

5. Chun hộp (Box Elastics)
– Lực: 3/16 inch; 6 oz
– Mục đích: Đóng khớp cắn theo chiều đứng. Tuỳ thuộc vào vị trí có hở khớp và loại sai khớp cắn đi kèm (hạng I, II hoặc III) mà mắc chun hộp ở các vị trí khác nhau.

+ Chun hộp phía trước (Khớp cắn hạng  II): móc chun từ răng cửa giữa hàm trên đến răng cửa bên hoặc răng nanh hàm dưới. Dùng trên dây cung kết thúc; đeo 24h/ngày, trừ lúc ăn.



+ Chun hộp phía trước (Khớp cắn hạng III): móc chun từ răng cửa bên hàm trên đến răng cửa giữa hàm dưới. Dùng trên dây cung kết thúc; đeo 24h/ngày, trừ lúc ăn.

+ Chun hộp phía bên ( Khớp cắn hạng II): móc chun vào răng cửa bên và răng nanh hàm trên đến răng nanh và răng hàm nhỏ hàm dưới. Dùng trên dây cung kết thúc, đeo 24 giờ mỗi ngày. Nhằm tăng độ cắn phủ ( overbite) và cải thiện tương quan răng nanh.

+ Chun hộp phía bên ( Khớp cắn hạng III): móc chun từ răng cửa bên và răng nanh hàm dưới đến răng cửa bên và răng nanh hàm trên. Dùng trên dây cung kết thúc, đeo 24 giờ mỗi ngày. Nhằm tăng độ cắn phủ ( overbite) và cải thiện tương quan răng nanh.

+ Chun hộp phía má ( khớp cắn loại II): Móc chun từ răng nanh và răng số 4 hàm trên đến răng số 4 và răng số 5 hàm dưới. Dùng trên dây cung kết thúc, đeo 24 giờ mỗi ngày. Nhằm điều chỉnh cung răng hàm dưới tạo lồng múi tối đa răng hàm.

+ Chun hộp phía má ( khớp cắn loại III): móc chun từ răng nanh và răng số 4 hàm trên đến răng nanh và rắng số 4 hàm dưới. Dùng trên dây cung kết thúc, đeo 24 giờ mỗi ngày. Nhằm điều chỉnh cung răng hàm dưới tạo lồng múi tối đa răng hàm.

Sau giai đoạn “active” và tương quan hai hàm đã tốt (tuỳ thuộc từng trường hợp) thì tới giai đoạn duy trì. Mục đích của giai đoạn này là rèn luyện hệ cơ nhai của bệnh nhân để quen với vị trí mới của hai cung hàm, tránh nguy cơ tái phát. Lực sử dụng là lực rất nhẹ 3/4 inch & 2 oz; đeo liên tục 24h/ngày trong 6 tuần.



http://bsdinhvietthang.com/chun-lien-ham-trong-chinh-nha-inter-arch-elastic-in-orthodontic/